گازمانیا: روش نگهداری و بیماری‌های آن

گازمانیا: روش نگهداری و بیماری‌های آن

معرفی اجمالی گیاه گازمانیا

گیاه گازمانیا با نام انگلیسی و علمی Guzmania lingulate از خانواده‌ی Bromeliadaceae  می‌باشد. این گونه‌ی گیاهی از گیاهان گلده است و فقط بک‌بار در طول عمر خود گل می‌دهد. به طور میانگین عمر این گل سه سال است.  ارتفاع کلی این گیاه بین 25 تا 35 سانتیمتر است و برگ‌های بلندی دارد که طولی 45 سانتی متری دارند. برگ‌های این گیاه در بخش انتهایی خود صاف و گوشتی هستند. همچنین رنگ برگ‌ها سبز روشن است و حالتی براق دارد.

برگ‌های این گل در اطراف یک محور مرکزی رشد می‌کند.  در میانه‌ی این محور و در بخش مرکزی آن همواره مقداری آب وجود دارد.. این آب شاهرگ حیاتی این گیاه است. پس حتما همیشه باید مقداری آب در این محور باشد. توجه داشته باشید که هر چند وقت یکبار و زمانی که حس کردید آب مرکزی کم شده، باید به گیاه آب تازه اضافه کنید.

گازمانیا گیاه بومی سرزمین‌های قاره آمریکا می‌باشد می‌باشد. وجود نور کافی و همچنین رطوبت بالا از بایدهای نگهداری این گیاه است. این گیاه مناسب نگهداری در آپارتمان، خانه و محل کار است. تنها شرط نگهداری آن وجود نور کافی می‌باشد. حتما این گیاه را در محلی قرار بدهید که نور طبیعی یا مصنوعی داشته باشد.

همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، این گیاه در طول عمر سه ساله خود فقط یکبار گل می‌دهد. رنگ گل‌های این گیاه زرد متمایل به سفید هستند. این گل‌‌ها در میان براکته‌های مثلثی شکل و قرمز رنگ قرار می‌گیرند. این براکته‌ها به عنوان گل اصلی شناخته نمی‌شوند. عمر گل‌های زرد و کوچک گازمانیا طولانی نیست. در عوض براکته‌های قرمز رنگ، عمر طولانی‌تری دارند.

گونه‌های گازمانیا

گیاه گازمانیا حدود 110 گونه‌ی مختلف دارد که در ادامه با مهم‌ترین آن‌ها آشنا می‌شویم.

• G.Monostachia

این گونه گازمانیا برگ‌های باریک، سبز و منحنی دارد. قطر این برگ‌های باریک 8 سانتی متر است.  ارتفاع این گونه تا 40 سانتی متر هم می‌رسد. گل‌های آن هم استوانه‌ای شکل و با طول 20 سانتی متر هستند. در این گونه رنگ براکته‌ها قهوه‌ای مایل به ارغوانی با نوک سفید است.

• G.Sanguinea

مانند گونه‌ی قبلی این گونه‌ هم دارای برگ‌های باریک است. برگ‌های این گونه نیزه مانند و رنگی هستند. همچنین بر خلاف گونه‌ی قبلی، برگ این گونه رنگی و ترکیب زرد، قرمز و سبز می‌باشد. گل‌های آن اما زرد رنگند.

• G.Denise

این گونه گازمانیا برگ‌های کشیده و سبز با لبه‌های سفید دارد. در این گونه رنگ براکته‌ها صورتی است. برگ‌های این گونه هم ترکیب سفید و سبز می‌باشند. طول کلی این گیاه هم بین 30 تا 40 سانتی متر متغیر است.

نور گیاه

گازمانیا گیاهی است که میزان نور متوسطی برای زنده ماندن طلب می‌کند. البته نور مورد علاقه این گونه گیاهی نور غیر مستقیم است. و تابش مستقیم آفتاب را تحمل نمی‌کند. بهترین حالت برای نور دهی به گیاه به این صورت است که آن در معرض نور غیر مستقیم قرار بدهید. همچنین این گیاه به نور فلوئورسنت نیز خوب واکنش نشان می‌دهد.  نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که کل روز به آن نور برسد.  این گیاه در سایه هم مقاومت خوبی دارد و می‌تواند خود را زنده نگهدارد. ولی زندگی در سایه بر روی رشد آن تاثیر می‌گذارد و رشد آن در همچین شرایطی مطلوب نمی‌باشد.

با اینکه این گیاه نور دوست است اما نور شدید به آن آسیب‌هایی می‌رساند. هم نور کم و هم نور زیاد خسارات جبران ناپذیری به گیاه می‌زنند. نور شدید باعث رنگ پریدگی برگ‌ها و سوختن برگ‌های گازمانیا می‌شود. نور کم هم و ناکافی هم باعث ریزش برگ‌ها و عدم رشد این گیاه است.نور کم عوارض مقابل را هم به دنبال دارد.  گیاهانی که در مکان تاریک نگهداری می‌شوند برگ‌های پایینی خود را از دست می‌دهند. همچنین به همین دلیل دراز و بد شکل می‌شوند.در نهایت هم رنگ‌شان کدر و کم رنگ می‌شود.

خاک مناسب گیاه

خاک مناسب برای گیاه گازمانیا باید خالی از آهک باشد. زه‌کشی خاک یکی دیگر از عوامل مهم در رشد و طراوت گیاه گازمانیا می‌باشد. ترکیب خاک لوم و پیت موس و یا سه حجم مساوی از کمپوست، شن و پرلیت بسیار برای این گیاه بستر مناسبی است و گیاه می‌تواند رشد خوبی در این خاک داشته باشد.

آبیاری گیاه

گیاه گازمانیا باید مدام در محیط مرطوب قرار داشته باشد. پس میزان نیاز آبی این گیاه زیاد است. میزان آبیاری گیاه در فصول گرمتر سال یعنی بهار و زمستان دو بار در هفته هست. خاک این گیاه در طول فصول گرمتر سال همیشه باید مرطوب باشد. در فصول سردتر یعنی از اواخر پاییز تا اواخر زمستان باید بین هر دو بازه آبیاری به گیاه استراحت دهید تا خاک آن کمی خشک شود.

رطوبت مورد نیاز گیاه

گیاه گازمانیا گیاهی است که به رطوبت علاقه دارد. شما برای تامین رطوبت مورد نیاز گیاه، می توانید یک زیر گلدانی حاوی سنگ ریزه برای آن تهیه کنید و یا آن را غبار پاشی نمائید. غبار پاشی یکی از نیازهای اساسی این گیاه است. غبارپاشی باید به صورتی باشد که هر روز گیاه را غبارپاشی کرد. هر چه هم به فصل گرما نزدیکتر می‌شویم باید غبارپاشی در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری انجام بگیرد.

کود دهی گیاه

گیاه گازمانیا مواد مغذی خود را از خاک می‌گیردگاهی نیاز است که از کودها و مکمل‌های گیاهی برای تغذیه و رشد بهتر گیاه کمک بگیرید. اگر مواد مغذی به گیاه نرسد، گیاه رو به از بین رفتن می‌رود و خراب می‌شود. البته باید مراقب باشید در مصرف کود زیاده روی نکنید. مصرف زیاد کود گیاه را می‌سوزاند.

دمای گیاه

این گیاه دمای محیط را دوست دارد و تحمل گرما و سرما را ندارد. حداقل دمایی که گیاه گازمانیا می‌تواند تحمل کند 13 درجه سانتیگراد است. این گیاه ترجیچ می‌دهد در دمایی بین بازه 18 تا 27  درجه سانتی گراد نگهداری شود. سرد شدن بیش از حد محیط باعث می‌شود باعث از بین رفتن برگ‌های گیاه و سیاه شدن گیاه می‌شوند. گرمای بیش از حد هم باعث می‌شود نوک برگ گیاه قهوه‌ای شود. اگر گیاه برای مدت طولانی در این شرایط باقی بماند کم کم خشک می‌شود و از بین می‌رود.

هرس گیاه

این گیاه در کل نیاز چندانی به هرس شدن ندارد. در صورتی که مشاهده کردید برگ‌های پایینی گیاه از حالت مناسبشان خارج شده می‌توانید گیاه را هرس کنید. سعی کنید هرس گیاهتان را به فصول سرد سال موکول نکنید. زیرا در این زمان در حالت استراحت است و به آن شوک وارد می‌شود.

تعویض گلدان گیاه

پیش از این در وبسایت گلی‌یو مقاله‌ای راجع به تغییر گلدان گیاه و اصول آن نوشتیم که ‌می‌توانید آن را از اینجا بخوانید.

تکثیر گیاه

گیاه گازمانیا در کنار برگ و تنه اصلی گیاه پاجوش‌هایی هم دارد. با کمک این پاجوش‌ها و به روش غیر جنسی می‌توان گازمانیا را تکثیر کرد. برای تکثیر گیاه در ابتدا باید اجازه بدهید پاجوش‌ها رشد کنند و ارتفاعشان به حدود 7 تا 10 سانتی متر برسد. در مرحله بعد باید این پاجوش‌های رشد یافته را از گیاه مادر جدا کنید. سپس آن‌ها را در گلدانی جدا بکارید. در ماه اول باید محیط گلدان جدید مرطوب باشد. اینکار باعث می‌شود پاجوش‌ها زودتر ریشه بزنند.

بیماری‌های گیاه و علل بوجود آمدن آن‌ها:

• گیاه مادر در حال خشک شدن است و در اطراف بدنه گیاه پاجوشی وجود ندارد

گاهی پیش می‌آید که گیاه مادر خشک می‎شود اما در اطراف آن پاجوشی مشاهده نمی‎شود. در این حالت نیازی نیست نگران باشید. هرگاه گیاه کاملا خشک شود پاجوش آن را مشاهده می‎کنید و می‎توانید آن را بکنید و در گلدان جدید بکارید.

• وجود تارهای عنکبوت در زیر برگ‌ها

همانطور که در مطلب مربوط به گیاه آزالیا و الاستیکا گفتیم، ظاهر شدن این علائم یعنی گیاهتان درگیر کنه شده است. استفاده از سم کنه کش و تامین رطوبت در کاهش این بیماری و برگرداندن سامت گیاهتان موثر است.

• لوله‌ای شدن برگ‌ها

همانطور که قبلا اشاره کردیم، لوله‌ای شدن برگ‌ها به دلیل آبیاری کم گیاه و یا قرارگیری در معرض نور کم است. برای جبران این حالت، گیاه را در تشت آب به مدت 15 دقیقه قرار بدهید. این کار باعث می‌شود گیاه آب از دست رفته خود را باز بدست آورد. اگر این مشکل بدلیل کمبود نور بود، گیاه را به محلی پر نور تر منتقل کنید تا گیاه حالت اولیه‌ی خود را باز یابد.

• تغییر رنگ برگ‌ها گیاه از سبز به قهوه‎ای

گاهی اوقات پیش می‌آید رنگ برگ گیاه تغییر می‌کند و از رنگ سبز به قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهد. علت این تغییر رنگ برگ گیاه آبیاری کم  گیاه، خشک شدن ریشه و رطوبت کم گیاه است. برای حل کردن این معضل باید آّبیاری گیاه را زیاد کنید. .

• لکه‌های سفید روی گیاه

غبارپاشی گیاه گازمانیا باید با آب سبک صورت بگیرد. این گیاه به آب سنگین واکنش خوبی نشان نمی‌دهد و در پاسخ به آن برگ‌های گیاه دچار لکه‌های سفید می‌شود. برای درمان این بیماری باید گیاه را با آب سبک و فاقد آهک غبارپاشی کنید.

• ریزش برگ‌های سبز

در برخی از فصول سال مثلا در فصل پاییز از هر سه برگ، یکی از آن‌ها می‌ریزد و این امر کاملا طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی‌کند. در این حالت برگ‌های باز‌شده در فصل بهار عمر خود را می‌کنند و در پاییز یعنی زمانی که پیر شدند، می‌ریزند. در این حالت این برگ‌ها جای خود را به برگ‌های تازه‌تر می‌دهند.

حالا اگر این اتفاق برای برگ‌های جوان و سبز بیفتد، مشکل ساز است.  این ریزش برگ‌ها بدلایل مختلفی صورت می‌گیرد. بیماری‌ها و آفات مختلف هم می‌توانند منجر به ریزش برگ‌های گازمانیا شوند. اگر عامل این ریزش برگ‌ها، بیماری‌ها و آفات باشد، سمپاشی می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.

یکی از این دلایل تغییر ناگهانی محیط و نورگیری گیاه است. اگر گیاه را به ناگاه ازمحیطی کم نور به پر نور یا بلعکس منتقل کنید، به گیاه شوک وارد می‌شود و برگ‌های سبز آن می‌ریزند.

نکته بعدی که می‌تواند منجر به ریزش برگ‌های سبز گیاه بشود، کمبود آب یا آبیاری بیش از حد گیاه است. اگر رطوبت خاک از مقادیر مناسب برای گیاه کمتر شود، گیاه در پاسخ به این کم آبی، برگ‌هایش می‌ریزد. آبیاری بیش از حد گیاه هم نتیجه‌ای مشابه به همراه دارد.

• تغییر رنگ نوک برگ‌ها و چروکیده شدن گیاه

همانطور که پیش از این گفتیم، این گیاه به دما و رطوبت بسیار حساس است. دمای بالا و کم آبی باعث می‌شود برگ‌های گیاه تغییر شکل بدهند. نوک برگ‌ها در این حالت به رنگ قهوه‌ای در می‎آیند. برای رفع این مشکل باید آبیاری گیاه را بیشتر کنید. همچنین باید گیاه را غبار پاشی کنید. تغییر دمای محیط نیز بسیار حیاتی است و باید گیاه به محیطی خنک‌تر منتقل شود.

• سیاه شدن گیاه

همانطور که گرما موجب قهوه‌ای شدن نوک برگ‌های گیاه می‌شود. سرما هم از طرفی دیگر گیاهتان را دچار مشکل می‌کند. سرمای بالا در ترکیب با آبیاری زیاد باعث سیاه شدن کل گیاه می‌شود. در این حالت باید گیاه را در محلی با دمای بالاتر قراردهید. فواصل آبیاری را افزایش دهید و در نهایت زهکش گیاه را بررسی کنید.

• پوسیده شدن گیاه در فصل تابستان

موجودات و ارگان‌های زنده مانند قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌توانند سلامت گیاه را به خطر بیندازند. اگر مشاهده کردید در فصل تابستان گیاه‌تان شروع به پوسیده شدن کرد، باید بدانید گیاه‌تان دچار قارچ بوتریتیس شده است. در این حالت برای مبارزه با این بیماری قارچی می‌توانید از انواع سمپاش‌ها کمک بگیرید.

• توده‌های پنبه‌ای سفید

همانطور که گفتیم، ارگان‌های زنده مانند کپک‌ها و شپش‌ها می‌توانند گیاه را از بین ببرند. عامل بوجود آمدن لکه‌های سفید روی برگ یا ساقه گیاه حمله‌ی شپشک آرد آلود است. اگر این شپشک‌ها را متوقف نکنید گیاه را به مرور از بین می‌برند. پس برای از بین بردن آن‌ها باید از حشره‌کش‌ها کمک بگیرید. سمپاشی هم روش دیگری است که برای از بین بردن این شپشک‌ها کاربرد دارد. روش سومی که آن را پیشنهاد می‌دهیم، جمع کردن این شپشک‌ها با پنبه آغشته به الکل است.

• عدم گل‌دهی گیاه

این گیاه گیاهیست که یکبار در عمر خود گل می‌دهد. اگر دیدید که گیاه‌تان گل نداد احتمالا مشکلی بوده. سرمای زیاد هوا و با عدم وجود مواد مغذی و مورد نیاز گیاه از عواملیند که گلدهی گیاه را مختل می‌کنند. به همین منظور گیاه را بررسی کنید. در صورت نیاز به گیاه کود بدهید. اگر مشکل دمای محیط بود، گیاه را محیطی گرم‌تر منتقل کنید. نور هم عامل مهمی در گلدهی گیاه است. بهتر است گیاه زیر نور غیر مستقیم باشد. کمبود نور به گیاه آسیب‌های جبران ناپذیری می‌زند. همچنین از گلدهی گیاه نیز جلوگیری می‌کند.