سیکلامین: روش نگهداری و بیماری‌های آن

.

نحوه ی نگهداری گیاه سیکلامین و معرفی انواع بیماریها و راه های درمان این گیاه

سیکلامین از خانواده‌ی پامچال ها می باشد. این گیاه بیشتر با نام سیکلمه بین مردم شناخته شده است. نگون ساز نام دیگر این گیاه زیبا می باشد. سیکلمه بیشتر در شمال کشور و در استان هایی مانند گیلان و گلستان و مازندران یافت می شود. همچنین گیاهی علفی دائمی است و سرعت رشد کندی دارد. اما به دلیل برخورداری از برگ های نسبتا پهن وسعت زیادی دارد، این گیاه به زمان زیادی نیاز دارد تا زایشی جدید داشته باشد و گل نیز بدهد. به علاوه باید گفت که کمی حساس است.  باید به صورت ویژه از آن مراقبت و نگهداری شود تا به زودی از بین نرود ودر تمامی مراحل رشد شادابی خود را حفظ کند تا بتواند زودترگل بدهد.

بررسی نگهداری گیاه سیکلامین

این گیاه، هنگامی که شروع به زایش و گل دادن نمود مدت زمانی به همین شکل باقی خواهند ماند. شما می توانید از زیبایی برگ ها و گل این گیاه دوست داشتنی لذت ببرید. اما بعد از مدتی این گل‌ها به تدریج خراب و خشک می‌شوند. پس ازاتمام عمر گل ها نمی بایست این گیاه را در جای گرم قرار بگیرد. همچنین باید به میزان کمتری آبیاری شود تا بتواند دوره‌ی بعدی گل دهی را به ثمر برساند.

 

کیفیت گل دهی

اما باید این مطلب را بدانید که اگر حتی به طور کاملا صحیحی از این گل نگهداری نمایید هم به مرور زمان در دوره های بعدی گل دهی از کیفیت آن ها کاسته می شود و ممکن است به زیبایی  گل دهی اولیه گل ندهد. این گیاه در ابتدا ژوخه‌ای تخم مرغی شکل دارد که برگ‌ها مستقیما از این ژوخه بیرون می‌آیند و رشد می کنند. برگ‌های سیکلامین اغلب شکل گرد و پهنی دارند و به رنگ سبز تیره می باشند. گونه‌ای دیگر از این گل با نام پرسیکوم وجود دارد که برگ‌های آن مرمری شکل است. بر روی این برگ‌ها نقطه‌های نقره‎ای وجود دارد که بسیار شکیل و چشم نواز می‌باشد.

گل دهی

سیکلامین دارای گونه‌های متفاوتی است که هر کدام در فصلی متفاوت گل  می‌دهند. به طور مثال گونه سیکلامن پرسیکوم گیاهی است که در فصل تابستان وارد خفتگی می‌شود و تمام برگ‌های آن خشک می شود. در این دوره فقط ریشه‌ها در خاک آن سالم می‌مانند و در فصل زمستان کم کم گل می‌دهد. گونه‌های cyclamen hederifolium   و  cyclamen purpurascensهم وجود دارند که بر عکس پرسیکوم  در فصل تابستان و پاییز گل می‌دهند. گونه‌ای دیگر با عنوان cyclamen repandum وجود دارد که این گونه در فصل بهار گل دهی می‌نماید.

رنگ های زیبا

این گل‌های زیبا دارای طولی برابر با ۵/۲ تا ۳ سانتی‌متر هستند و در رنگ های صورتی، قرمز، ارغوانی و سفید یافت می‌شوند.

پس از دوران گل دهی و دوره ی اتمام گل زمان استراحت سیکلمه فرا می رسد که اغلب 2 تا 3 ماه به طول می انجامد. در این دوره بهتر است گلدان را در جای تاریک قرار دهید و خاک گلدان را کمی مرطوب نگه دارید تا غده‌ها از بی آبی چروکیده نشوند.

شرایط نگهداری

همه‌ی گیاهان برای زنده ماندن به خاک و آب و نور خورشید نیاز دارند.درست است که این گیاه هم مانند هر گیاه دیگری نور را دوست دارد اما نباید به طور مداوم در معرض نور صورت مستقیم قرار بگیرد. حتی بهتر است در فصل تابستان نیز این گل را در ناحیه‌ای قرار دهید که سایه باشد و گردش هوای خوبی داشته باشد.

خاک و کوددهی

برای تهیه خاک آن می‌بایست ۲ تا ۳ قسمت خاک معمولی و خاک برگ همراه یک قسمت ماسه و یک قسمت کود حیوانی پوسیده را با هم ترکیب کنید. این ترکیب مناسب‌ترین و سبک‌ترین خاک برای سیکلمه می‌باشد. برای کوددهی این گیاه هم بهتر است از ابتدای رشد تا 8 برگی شدن بهتر است از کود نیتروژن بالا و زمانی که گیاه وارد فاز گلدهی می‌شود از کود پتاسیم بالا استفاده شود تا بتوانیم رشد بهتری را از این گیاه شاهد باشیم.

این گیاه باید به طور متناسب و متعادلی آبیاری شود. یعنی نه خیلی زیاد و نه خیلی کم.پس از یک بار آبیاری بهتر است صبر نماییم تا خاک گلدان کمی رطوبت خود را از دست بدهد و بعد از مشاهده ی این خشی دوباره آبیاری را انجام دهیم. اگر می خواهید ریشه‌ی گیاه پوسیده نشود به هیچ عنوان نگذارید آب در گلدان و زیر گلدانی انباشته شود. سیکلمه در دمای اتاق هم می‌تواند به راحتی رشد کند اما باید توجه داشته باشید که دمای آن از 25 درجه بالاتر نرود و در شب در دمای پایین تر از 10 درجه ی سانتیگراد قرار نگیرد.

تکثیر سیکلامین

پرورش سیکلمه کمی سخت است و زمان زایش و گل دهی آن اغلب تا 15 ماه طول می کشد. این گیاه را می‌توان به سه روش تکثیر نمود. کاشت بذر-قلمه برگ-تقسیم بخش ژوخه ای

کاشت بذر

در کاشت بذر می بایست بذر تهیه شده را در مرداد ماه در یک خاک کم عمق کاشته شود و سپس از آن نگهداری شود تا مرحله ی دو و سه برگی شدن در این زمان باید به گلدان انتقال داده شود ودر گلدان نگهداری شود و توجه شود که دمای محیطی که گلدان در آنجا می‌ماند کمتر از 16 درجه باشد. و بالاخره می‌توانید در زمستان سال دوم و یا بهار سال سوم شاهد گل دهی زیبای سیکلامین باشید.

قلمه برگ

در این روش ابتدا برگی سالم از این گیاه را انتخاب کنید و با دم برگ از گیاه جدا نمایید. در این زمان می بایست دم برگ را در هورمون ریشه زایی فرو ببرید تا از بیماریهای قارچی احتمالی جلوگیری شود. سپس باید از این قلمه دردمای متعادل و نورکم نگهداری نماییم تا برروی قسمت جدا شده بافت پینه‌ای بسته شود و برای کاش آماده شود. سپس قلمه را درگلدانی متوسط که آنرا با خاک مخصوص قلمه پر کرده ایم  می‌کاریم. و این گلدان را در مکانی قرار می‌دهیم که نور به صورت غیر مستقیم بر روی آن بتابد .این خاک حتما باید مرطوب نگه داشته شود.

تقسیم ژوخه

ابتدا ژوخه را به چند دسته تقسیم می کنیم .توجه داشته باشید که هر قسمت حتما دارای یک یا دو جوانه باشد و بعد تکه‌ها را در ماسه بکارید.

نکات مهم در نگهداری سیکلامین

1. در گونه‌های گلدانی بهتر است غده در عمق ۳-۲ سانتی کاشته شود عمیق کاشتن این گیاه موجب کی شود سیکلمه گلدهی نداشته باشد.
2. تکثیر از طریق غده را در فصل رکود انجام دهید.
3. اگر می‌خواهید جابه جایی غده را انجام دهید و درفصل فعال رشد در گلدانی دیگر بکارید باید حتما مراقب ریشه‌ها و غده باشیم تا آسیب نبینند.
4. در هنگام کاشت غده به این نکته توجه کنید که غده را برعکس نکارید و قسمت صاف تر غده به سمت پایین بماند.

مشکلات و بیماریهای سیکلمه و راه حل آن‌ها

سوختگی برگ

اگر مشاهده کردید که برگ های این گیاه سوخته‌اند و رشدشان متوقف شده است، باید بدانید که مشکل از نور زیاد است. بهتر است گلدان را به محیطی که نور کمتری دارد انتقال دهید.

پیدایش لکه‌های سفید روی برگ

اگر دید روی برگ‌ها نقطه های سفیدی ایجاد شده بهتر است از آبی برای آبیاری استفاده نمایید تا املاح نداشته باشد.

ریزش برگ

اگر مشاهده کردید که برگ‌های این گیاه می‌ریزد به طور حتم این گیاه از کم آبی رنج می‌برد.این گیاه را آبیاری کنید و می‌توانید از اسپری آب بر روی برگ‌ها نیز استفاده نمایید.

پوسیدگی طوقه

اگر سیکلمه را زیاد آب داده باشید با این مشکل مواجه می‌شوید. بهتر است از آبیاری بیش از حد این گیاه بپرهیزید.

ریزش جوانه گل

دمای بالا، نور کم، آب کم و کود بیش از اندازه از عوامل ایجاد این مشکل می‌باشند. بهتر است اول مشکل را پیدا کنید و سپس به رفع مشکل بپردازید.

تاخیر در گلدهی

معمولا دمای بالا، نور کم، آب کم و کود بیش از اندازه موجب بروز این مشکل خواهد شد. برای رفع این مشکل هم بهتر است اول مشکل را پیدا کنید و سپس به رفع شکل بپردازید.

سایز کوچک گل‌ها

اگر کود زیاد و دمای بالایی به گیاه داده شود گل‌های گیاه کوچک‌تر به نظر می‌آید و یا ممکن است نوع گیاه به گونه ای باشد که گل‌های کوچکتری داشته باشد.

پژمردگی گلبرگ‌ها

کم آبی, مقادیر زیاد نمک در خاک، دماهای بسیار بالا، و نور کم موجب می شود که گلبرگ ها شادابی خود را از دست بدهند.

از دست دادن رنگ و زردی گلبرگ‌ها

این مشکل می تواند در صورت کمبود مواد غذایی، PH بالا، شدت زیاد نور، خشکی خاک و یا بیماری رخ دهد.

دراز شدن دمبرگ‌ها

نور کم موجب این مشکل می شود. شما می‌توانید با قرار دادن گیاه در مکانی نورگیر این مشکل را حل نمایید.

دراز شدن دمگل‌ها

کود دهی کم و قراردادن گیاه در مکانی سرد موجب بروز این مشکل می‌شود. شرایط نگهداری را برای گیاه مساعد نمایید.

کنه سیکلامن

این کنه اگر زیاد باشد ممکن است نوک ساقه‌ها را سیاه کند  و گیاه را دفرمه نمایند.

در صورت حمله شدید عواقبی همچون باز نشدن گل ها ,پیچیدن ساقه های گل به هم ,چروکیده شدن گلبرگ ها و کوتاه قامت شدن گیاه را به دنبال دارد.

برای از بین بردن کنه می‌بایست گیاه را برای چند لحظه کوتاه در آب ۴۶ درجه فرو ببرید. اگر مشکل حل نشد می‌توانید از سموم کنه کش استفاده نمایید.

تریپس

موجوداتی هستند که معمولا بر روی سطح برگ هستند و شیره گیاه را می‌مکند. همین امر سبب تغییر رنگ برگ در آن نقطه خواهند شد.

در صورت حمله شدید، برگ‌ها زرد و خشک خواهند شد. برای رفع این مشکل برگ‌های گرفتار شده را به سرعت جدا کنید.  در صورت امکان گیاه را به گلدانی دیگر انتقال دهید.

قهوه‌ای شدن ژوخه

یکی از رایج‌ترین بیماری‌های سیکلامین همین بیماری است که موجب می‌شود لکه‌های قهوه‌ای و قرمز- قهوه‌ای روی زیرلپه ظاهر ‌شوند. همچنین رشد قسمتی از برگ‌ها متوقف شده، سطح برگ‌ها در دو طبقه قرار می‌گیرند .رفع این بیماری بسیار مشکل است. پس بهتر است با رعایت نکات بهداشتی و ضدعفونی کردن این گیاه از بروز این بیماری جلوگیری نماییم.

 پژمردگی فوزاریومی

این مکل در واقع یک بیماری قارچی می‌باشد که می‌تواند همه قسمت‌های گیاه را در بر بگیرد.

غده این گیاه در صورت  آلودگی اگر از وسط به دو نیم تقسیم شود حلقه‌های قرمز-قهوه‌ای دارد.

همچنین برگ‌های گیاهی که این بیماری را دارد در ناحیه اتصال پهنه برگ به ساقه برگ زرد و خشک شده و ساقه برگ نیز می‌خشکد .برای رفع این بیماری می‌توانید آبیاری آن را تنظیم نمایید و خاک آن را ضدعفونی کنید.

 بیماری ویروسی

اگر سیکلامینی به این بیماری مبتلا شده باشد لکه‌ها و خطوط زرد یا کرم رنگ بر روی برگسارش مشاهده می شود. در این حالت گیاه کوتاه قامت و برگ‌ها و گل‌ها بدشکل و درهم پیچیده خواهند شد. اگر سیکلمه‌ای به این بیماری دچار شود راه چاره‌ای ندارد و باید دور انداخته شود.

سخن پایانی

گیاه سیکلامین یک گیاه زیبا و دوست داشتنی است که محیط زیبایی را فراهم می کند و نیاز به مراقبت های خاصی دارد. اگر دوست دارید این گیاه زیبا همواره شاداب باشد در میزان آبیاری ، رطوبت خاک ، محل نگهداری و مراقبت از ان کوشا باشید  .