کوکداما چیست؟
کوکداما یا باغ معلق یک شیوه‌ی باغبانی ژاپنی است که در آن گیاه در حصار خزه قرار می‌گیرد و روی آن رشد پیدا می‌کند. کوکداما از واژه koke به معنای خاک و dama به معنای توپ گرفته شده است. در اصل خزه‌ها در نقش گلدان گیاه عمل می‌کنند. این شیوه‌ی باغبانی مناسب گیاهان آپارتمانی نیز می‌باشد.
با ما همراه باشید تا با شیوه‌ی ساخت و ساختار کوکداما آشنا شوید.
ساختار کوکداما
در شیوه‌ی باغبانی ژاپنی برای ساخت کوکداما ریشه‌ی گیاه را در پیت ماس یا پرلیت می‌کارند.
پیت ماس یک ماده آلی است که از تجزیه و بقایای خزه‌ای موسوم به اسفاگنیوم تولید می‌شود. PH پیت ماس در بازه 4.5-3.5 قرار دارد. به همین دلیل یک محیط کاملاً استریل را ایجاد می‌کند که امکان رشد میکروب‌های بیماری زا در آن وجود ندارد. خاک پیت ماس منبع غنی اسید هیومیک و مواد آلی است و پتانسیل بالایی در جذب و نگهداری آب و مایعات (20 برابر وزن خشک) دارد. رنگ این ماده، قهوه‌ای پر رنگ و مشکی است.
پرلیت نیز یک ماده معدنی است که با مخلوط شدن در خاک، تأثیر مثبتی بر روی گیاه دارد. این ماده معدنی از تراکم بیش از حد خاک جلوگیری می‌کند. به همین علت هوادهی خاک را بسیار بهبود می‌بخشد. پرلیت‌ها همچنین با جذب آب، از آب گرفتگی جلوگیری می‌کنند. پرلیت توزیع یکنواخت ماده مغذی خاک در اطراف ریشه گیاه را تشویق می‌کند و از آن ها در برابر انجماد و گرمای بیش از حد محافظت می‌کند.
- بعد از کاشت گیاه در پیت ماس و پرلیت، دور ریشه‌ی آن را با خزه می‌بندند.
- خزه در اصل حکم گلدان گیاه را دارد و برای استحکام آن است.
این گلدان طبیعی برخلاف گلدان‌های دیگر، به آسانی نمی‌شکند و زیبایی دوچندانی برای گیاهتان به همراه دارد.
از دیگر فواید این گلدان طبیعی می‌توان کمک به تغذیه‌ی گیاه نام برد.
نگهداری از کوکداما چندان سخت نیست و کافیست تا هر چند مدت یکبار آن را هرس کنید و علف‌های اضافه‌ی آن را بچینید.
چه گیاهانی مناسب نگهداری به این شیوه هستند؟
انتخاب گیاه باید بنا به شرایط محیطی باشد. تمامی گیاهان مناسب نگهداری به این روش نیستند. به طور مثال برای محیط‌های کم نور می‌توان از کوکدامای سنسوریا استفاده کرد. برای انتخاب گیاه باید به فاکتورهای محیطی نظیر میزان رطوبت هوای محل زندگی، دما و میزان نوردهی آن توجه کرد.
میزان نوری که گیاهان در گلدان طلب می‌کنند با میزان نور کوکداما یکسان است و تفاوتی ندارند.
برای آبیاری کوکداما هم دو روش وجود دارد. آبیاری سطحی (با اسپری) و آبیاری کامل (غوطه‌ور کردن در آب). برای آبیاری سطحی کافیست مقدار آب مورد نیاز گیاه را بر روی آن اسپری کنید. برای آبیاری کامل هم کوکداما را در ظرف آبی قرار دهید. هرگاه کوکداما به ته ظرف رفت یعنی از آب اشباع شده و آبیاری آن کامل شده است.
برای کوددهی و تقویت گیاه هم میتوانید از کود های مخلوط در آب استفاده کنید و در مرحله‌ی آبیاری سطحی و کامل مواد غذایی مورد نیاز گیاهتان را به آن برسانید.
بهتر است از گیاهان با میزان ریشه‌ی کم یا متوسط برای کوکداما استفاده کرد تا فضای کافی برای رشد ریشه در کوکداما را داشته باشند. گیاهان با ریشه‌های بزرگ و پر معمولا با این روش نگهداری سازگاری ندارند و به سرعت پژمرده می‌شوند و می‌میرند.
کوکداما ها را بنا به نوع گیاه می‌توان در داخل و یا خارج از محیط خانه و آپارتمان استفاده کرد. بهتر است کوکداماهایی نظیر پتوس ابلق را در بیرون و محیط پر نور استفاده کرد.
همچنین میتوانید با آویزان کردن کوکداماهایی که درست کردید باغ معلق شخصی در حیاط و یا بالکن خانه خود داشته باشید و از آن لذت ببرید.
مزایای کوکداما چیست؟
این شیوه‌ی باغبانی مزایای زیادی دارد و بسیار مناسب کسانی است که سر رشته‌ی زیادی در باغبانی ندارند. با استفاده از این روش نیازی به نگهداری مداوم از گیاه نیست زیرا خزه‌های اطراف گیاه معمولا آب و مواد مغذی گیاه را در اختیارش می‌گذارند. با این روش در مصرف آب هم صرفه جویی می‌شود.
مزیت دیگر این روش این است که کثیف کاری معمول گیاهان گلدانی را ندارد. دلیل این امر هم این است که خاک گیاه در بستری از خزه پوشیده شده و به بیرون از آن ریخته نمی‌شود. اگر در خانه کودک و یا حیوان خانگی دارید این موضوع یک مزیت بزرگ برای شما محسوب می‌شود.
در ادامه به شیوه‌ی ساخت کوکداما اشاره خواهیم کرد.
کوکداما چطور ساخته می‌شود؟
ساخت کوکداما اصلا سخت نیست و حتی با مهارت باغبانی ناچیز هم میتوانید کوکداماهای زیبایی برای خانه خود درست کنید.
برای شروع به موارد زیر نیاز داریم:
- نخ کنفی
- خزه
- خاک بونسای
- پرلیت و پیت ماس
- آب
مرحله اول:
خاک بونسای، پیت ماس و پرلیت را با هم مخلوط کنید و به شکل یک توپ در بیاورید.
مرحله دوم:
در وسط توپی که درست کردید، سوراخی ایجاد کنید. ریشه‌ی گیاهتان را در این سوراخ قرار بدهید و آن را محکم کنید.
مرحله سوم:
روی توپ حاوی ریشه‌ی گیاه را با خزه بپوشانید.
مرحله چهارم:
دور خزه را با نخ کنفی بپوشانید.
پس از اتمام این مرحله گیاه شما آماده است. حالا کافیست آن را بر روی محل مخصوصش قرار دهید و یا به صورت آویز از آن استفاده کنید.
همانطور که پیش از این ذکر شده بود نگهداری از کوکداما سخت نیست و فقط کافیست به صورت دورهای به هرس کردن شاخ و برگهای اضافی آن بپردازید. هرس کردن ظاهر گیاه شما را بهتر و زیباتر می‌کند و البته باعث افزایش رشد گیاه هم می‌شود.
برخی گیاه‌ها رشد سریعی دارند. این گیاهان غالبا به سالی دو بار هرس ریشه‌ای و سالی یکبار هرس ساقه‌ای نیاز پیدا می‌کنند. نیاز به هرس کردن بنا به نوع گیاهان متفاوت است. پس بنا به نوع گیاه انتخابتان، بازه‌هایی برای هرس گیاهتان تعیین کنید.
اگر با نحوه‌ی هرس کردن کوکداما آشنا نیستید، در مقاله هرس کوکداما میتوانید نحوه‌ی هرس کردن و همچنین اهمیت و ضرورت آن را مشاهده کنید.
- آرزو
- 1399-10-01
- 913 بازدید