شمعدانی: روش‌های نگهداری و بیماری‌های آن

شمعدانی : روش‌های نگهداری و بیماری‌های آن

نام علمی گل شمعدانی Spp  Pelargonium است. این گیاه حدود 200 گونه دارد. از نوع گیاهان گلدار و بومی آفریقای جنوبی است. خبر خوب این است که پرورش گیاه شمعدانی بسیار راحت است. رنگ‌های زیبا و متفاوت و بوی خوش شمعدانی هوش و حواس شما را می‌برد. به همین علت گل زینتی شمعدانی هواداران زیادی دارد. گیاهان شمعدانی می‌توانند یکساله و یا چند ساله و یا پایا باشند. برگ‌های شمعدانی بسیار جذاب و زیبا هستند. برگ‌های شمعدانی بریده بریده، پنجه‌ای، گوشوارک‌دار هستند. روی برگ‌ها از کرک‌های غده‌ای تشکیل شده است. در این مقاله سعی داریم در مورد نحوه نگهداری گل شمعدانی و بیماری‌های احتمالی و هم‌چنین نحوه درمان آن صحبت کنیم.

ساختار کلی و ظاهر گل شمعدانی

همانطور که گفتیم شمعدانی رنگ‌های متنوعی دارد. معمولا به رنگ سفید، قرمز و بنفش هستند. زمتنی که هوا گرم می‌شود می‌توانید شمعدانی‌های زیبای خود را در فضای بیرونی خانه هم نگهداری کنید. اما همزمان با سرد شدن هوا و فصل زمستان گل‌های شمعدانی را در منزل نگهداری کنید. شمعدانی نیاز به نور کافی دارد. اگر نور کافی به آن برسد حتی در منزل هم شروع به شکوفه دادن می‌کند.

نکات قابل توجه:

گاهی پیش  می‌آید که بخش‌هایی از ساقه پوسیده و پلاسیده می‌شوند. بهتر است با یک چاقوی برنده آنها را کوتاه کنید. سپس گلدان را در پایه یا مکان‌های بلند قرار دهید. رعایت کردن این موارد باعث می‌شود نور بهتری به گیاه برسد. حتی برگ‌های گیاه هم نباید زیاد پر و شلوغ شوند. زیرا نور کافی به آنها نمی‌رسد. در فصل زمستان شمعدانی را در منزل و در دمای اتاق نگهداری کنید. رشد شمعدانی در فصل بهار آغاز می‌شود. در اواسط تابستان شاهد توقف رشد شمعدانی خواهید بود. اما نگران نباشید در در فصل پاییز رشد آن دوباره شروع می‌شود. در بیشتر مناطق جغرافیایی گوناگون، از گیاه شمعدانی برای تزیین و زیبایی استفاده می‌کنند. در واقع به نوعی گیاه زینتی به حساب می‌آید. دلیل انتخاب نام شمعدانی برای این گل زیبا این است که میوه این گیاه داخل کاسبرگ پایا و بر روی دمگل‌های بلند به صورت شمعدان چند شاخه قرار گرفته است.

نحوه‌ی گلدهی

هر گیاهی برای اینکه به خوبی و در زمان مناسب گل دهد، نیاز به رسیدگی‌های خاص خودش دارد. شمعدانی هم از این قضیه مستثنی نیست. در فصل مهر و یا نهایت آبان ماه شاخه‌های اضافی گل زینتی شمعدانی را هرس کنید. اگر می‌خواهید گیاه شمعدانی شما به خوبی گل دهد، ماهی یکبار به طور مرتب کود دهی آن را انجام دهید. برای این کار کود مخصوص گیاه را تهیه کنید. البته توجه داشته باشید که در فصل زمستان کود دهی انجام ندهید.

نکات قابل توجه هنگام خرید گل شمعدانی

• در زمان خرید سایز و رنگ گیاه را بررسی کنید. زیرا اگر گیاه سالم باشد، هیچ برگی بدون رنگ نخواهد بود.
• به برگ‌ها و ساقه‌ها توجه کنید. کاملا باید سفت و محکم باشند. دقت کنید تا گیاه آفت زدگی نداشته باشد.

نگهداری صحیح

هر گلی برای نگهداری صحیح نیاز به شرایط نگهداری خاصی دارد. هر زمان که خاک گیاه کاملا خشک شد، آبدهی را انجام دهید. مشخص است که در فصل زمستان گیاه شمعدانی نیاز به آب زیادی ندارد. اما حواستان باشد که ریشه گیاه خیلی خشک نشود. این گیاه در خانه هم رشد مناسبی دارد اما در خانه نیاز به آبدهی کمتری دارد.

زمان مناسب برای کود دهی

زمان‌هایی که گیاه شمعدانی رشد خوبی دارد، ماهی یکبار به آن کود دهید. کوددهی حلال در آب بهترین کود برای شمعدانی هستند. در فصل زمستان شمعدانی نیازی به کود دهی ندارد. پس در فصل زمستان از کود دهی اجتناب کنید.

خاک مناسب و خوب برای رشد بهتر گیاه کدام است؟

باید خاکی سنگین برای این گیاه انتخاب کرد. سعی کنید یک تقسیم بندی دقیق برای آن داشته باشید. حدود دو قسمت خاک برگ به همراه چهار قسمت خاک باغچه به همراه دو قسمت کود گاوی پوسیده به علاوه دو قسمت شن بهترین گزینه برای خاک شمعدانی است. نوع دیگر خاک مناسب برای این گیاه سه قسمت خاک لوم به همراه یک قسمت کود دامی و یک قسمت ماسه هم یک خاک مناسب برای شمعدانی است. توجه داشته باشید که خاک شمعدانی هیچ گونه آهکی نداشته باشد. نسبت به زهکشی مناسب آن اقدام کنید. گیاه شمعدانی را در در خاک فشرده قرار ندهید.

رطوبت مناسب و کافی

گیاه شمعدانی برای رشد خود هوای خشک را می‌پسندد. اما هوای خیلی خشک هم به آن ها آسیب می‌رساند. در کل رطوبت موجود در هوا برای گیاه شمعدانی ضرری ندارد. اما غنچه این گیاه کمی حساس به رطوبت است. در اواخر روز حرارت پایین می‌آید و رطوبت زیاد می‌شود. در نتیجه شب هنگام گلبرگ‌های آن مرطوب می‌شوند و ممکن است آسیب ببینند. در این مواقع بهتر است کمی پنجره‌های خانه را باز نگه دارید تا رطوبت خانه خارج شود.

میزان نور مناسب برای رشد بهتر

در کل شمعدانی ها گیاهانی نور دوست هستند. اما آن دسته از شمعدانی‌هایی که در خانه و باغچه کاشته می‌شوند نیاز به نور شدید  ندارند. شمعدانی‌ها معمولا احتیاج به نور مستقیم خورشید دارند. اما زمانی که آفتاب خیلی سوزان است بهتر است در معرض نور شدید قرار نگیرند. پس در تابستان باید بیشتر مراقب این گیاه زیبا باشید و سعی کنید در سایه آفتاب از آن نگهداری کنید. دقت کنید که شمعدانی را در محل تاریک قرار ندهید. بهترین مکان برای شمعدانی در محیط روشن و زیر نور غیر مستقیم خورشید است. در روز 4 الی6 ساعت نور آفتاب برای شکوفه دهی شمعدانی نیاز است. گلبرگ‌های شمعدانی یک حالت براق دارند. شمعدانی در تابستان هم نیاز به سایه دارد تا رنگ براق گلبرگ‌های آن باقی بماند.

بهترین دما برای نگهداری

گیاه شمعدانی نیاز به هوای آزادانه و خنک دارد. معمولا هوای دور حوضچه ها بسیار مناسب هستند. به همین دلیل در گذشته‌ها دور حوض‌های خانه مادربزرگ‌ها همیشه شمعدانی‌های زیبا با رنگ‌های مختلف می‌گذاشتند. درجه حرارت مناسب و مطلوب برای گیاه شمعدانی حدود 13 تا 18 درجه سانتی گراد است. حرارت خیلی بالا حدود 43 تا 44 درجه سانتی گراد باعث آسیب شدید به شمعدانی می‌شود. بهترین مکان برای شمعدانی در فصل تابستان حیاط و یا تراس است. در زمستان هم پشت پنجره‌های جنوبی خانه بهترین گزینه است.

زمان تعویض گلدان چه مواقعی است؟

زمانی که ریشه گل به بیرون از گلدان آمده باشد، زمان تعویض گلدان آن است. واریته گیاه مشخص کننده اندازه گلدان آن است. بعضی از گونه‌های این گیاه در گلدان کوچک و جمع و جور و بعضی دیگر در گلدان‌های بزرگ گل می‌دهند.

نحوه‌ی هرس کردن

بخشی از هرس کردن مرتبط با ساقه گیاه است. ساقه‌های قدیمی باید هرس شوند تا فرصتی برای رشد ساقه‌های جدید بوجود بیاید. بهتر است هر شش ماه یکبار نسبت به هرس کردن این گیاه زیبا اقدام کنید. بهترین زمان برای هرس کردن آن اواخر زمستان و اوایل تابستان است. شمعدانی در فصل بهار و اواخر تابستان شروع به تولید گل‌های فوق‌العاده زیبا می‌کند. با بوجود آمدن برگ‌های جدید، باید برگ‌های قدیمی‌تر هرس شوند.

نکات مورد توجه

باید ساقه اصلی گیاه شمعدانی را ببریم. در این حالت دو جوانه تازه نزدیک به محل قطع شده رشد خواهند کرد. طی مدت زمانی شاخه‌های جانبی هم رشد می‌کنند. اگر خاک گیاه شمعدانی مناسب باشد و آب کافی به آن برسد، بخش‌های بریده شده ساقه‌ها در خاک به آسانی ریشه می‌زنند.

بهترین روش‌ها برای تکثیر  گیاه

یکی از شایع ترین روش‌های تکثیر گیاه شمعدانی روش قلمه زنی است. کافی است از قسمت ساقه قلمه بزنید. با این روش به راحتی شمعدانی تکثیر می‌شود. توجه داشته باشید که از ساقه‌های جدید و تازه قلمه بگیرید. دقیقا از زیر یک گره قلمه بزنید. قلمه گرفته شده باید حداقل دارای 3 تا 4 گره باشد. قلمه باید ساده باشد و 8 تا 12 سانتی متر باشد. گل‌ها و برگ‌های قسمت پایینی باید جدا شوند. سعی کنید قلمه‌های گرفته شده را در محیط گرم و در ماسه قرار دهید. البته لازم به ذکر است، در مقاله‌ای جدا تحت عنوان «تکثیر گل و گیاهان آپارتمانی» روش‌های مختلف تکثیر گیاهان را توضیح دادیم. شما می‌توانید این مقاله را از اینجا بخوانید.

نکات قابل توجه برای قلمه زنی

در روزهای اولیه باید قلمه‌ها در سایه باشند تا پژمرده نشوند. اما بعد از مدتی باید نور کافی به آنها برسد.

گاهی ممکن است قلمه‌های ریشه دار جا‌به‌جا شوند. باید دقیق از قسمت سر قلمه پنسمان شود.

تا اوایل ماه بهمن رشد شاخه‌ها ضعیف است. در این زمان شاخه‌های جانبی که جوان‌تر هستند شاخه‌های متعددی می‌دهند. این شاخه‌ها معمولا سه بند دارند.

در اواخر اسفند ماه هم رشد ریشه‌ها و شاخه‌های شمعدانی بیشتر می‌شوند. در این مواقع بهترین زمان برای جابه‌جایی بوته‌ها به گلدان‌هایی با قطر دهانه 10 سانتی متری است.

دقت کنید که اگر رشد شمعدانی در ماه فروردین زیاد است باید قسمتی از سر شاخه‌ها را ببرید. این قسمت آخرین مرحله‌ی پنسمان است.

بیماری‌های احتمالی شمعدانی و نحوه درمان آن

بسیاری از افراد به گفته خودشان عاشق نگهداری گیاهان آپارتمانی هستند. اما به دلیل مشکلات و بیماری‌های این گیاهان توانای این کار را در خودشان نمی‌بینند. باید بگوییم اگر شما فقط کمی اطلاعات داشته باشید دیگر نگران این موضوعات نخواهید بود. در ادامه می‌خواهیم به شایع ترین سوالات شما در رابطه با گل زینتی شمعدانی پاسخ دهیم.

علت ریزش و زرد شدن برگ‌های گیاه چیست؟

ریزش برگ‌های این گیاه دلایل متعددی دارد. از اصلی ترین دلایل آن می‌توان به آبیاری خیلی زیاد و یا خیلی کم اشاره کرد. افراط و تفریط در آبیاری باعث ریزش برگ‌های شمعدانی می‌شود. خشک شدن زیاد خاک شمعدانی، نرسیدن نور کافی به گیاه شمعدانی و در کل خوب نبودن شرایط محیطی برای نگهداری این گیاه باعث ریزش برگ‌ها و زردی آنها می‌شود. گل زینتی شمعدانی نیاز به آبیاری منظمی دارد.

دلیل کمرنگ شدن برگ‌های گیاه چه چیزی است؟

نور مسئله‌ای مهم در تثبیت رنگ و شادابی گیاه شمعدانی است. اگر نور کافی به آن نرسید رنگ برگ‌های شمعدانی کمرنگ می‌شود. در نتیجه به مرور زمان شمعدانی گلدهی هم نخواهد داشت و بعد از مدتی از بین می‌رود.

دلیل قرمز شدن برگ‌های گیاه چه چیزی است؟

اگر گل زینتی شمعدانی در محیط سرد و خشک قرار بگیرد، فسفر خود را از دست می‌دهد و باعث قرمز شدن برگ‌های این گیاه می‌شود. این موضوع بیشتر برای گیاهان مسن‌تر اتفاق می‌افتد.

علت کم شدن گل‌های گیاه و رشد علفی آن چیست؟

توجه داشته باشید که کود دهی و آبیاری بیش از اندازه و نبود نور کافی برای گیاه شمعدانی باعث رشد علفی و کاسته شدن تعداد گل‌های آن می‌شود.

دلیل اصلی ریزش گل‌های گیاه چیست؟

اگر بیش از حد گیاه را آبیاری کنید و یا اینکه آن را در محیط گرم قرار دهید باعث ریزش گل‌های آن می‌شود.

دلیل بوجود آمدن رنگ قهوه‌ای در نوک برگ‌های گیاه شمعدانی چیست؟

تنها دلیل آن محیط گرم و خشک برای گیاه شمعدانی است.

چرا شته در گیاه بوجود می‌آید؟

همانطور که می‌دانید شته یک نوع حشره است. این حشره با مکیدن شیره گیاه از رشد آن جلوگیری می‌کند و باعث تضعیف گیاه شمعدانی می‌شود. در نتیجه ممکن است باعث انتقال بسیاری از بیماری‌های ویروسی به شمعدانی شود. در واقع لکه‌های زرد رنگ و یا سبز موجود در برگ‌های گیاه به علت تغذیه شته‌ها بوجود آمده‌اند. در نتیجه هیچ گلی هم تشکیل نمی‌شود. اگر به برگ‌ها دست بزنید یک حالت چسبناک خواهند داشت. زیرا عسلک توسط شته‌ها در آنها تولید شده است. راه درمان و مقابله با شته‌ها استفاده از حشره کش مناسب است.

علت ایجاد سفید بالک چیست؟

اگر برگ‌های گل زینتی شمعدانی به طور کامل زرد شوند و در آخر ریزش پیدا کنند یعنی سفید بالک در آنها فعالیت داشته است. راه درمان آن استفاده از کارت‌های زرد چسبناک است.

دلیل ایجاد کرم غنچه چه چیزی است؟

سوراخ شدن برگ‌های گیاه شمعدانی و غنچه‌های آن و در نهایت ریزش غنچه‌ها نشان از وجود کرم غنچه شمعدانی است.

دلیل ایجاد شپشک آرد آلود در گیاه چیست؟

اولین آسیبی که شپشک آرد آلود به گیاه می‌زند، رشد ضعیف آن است. برگ‌های جوان و تازه تر به زودی زرد خواهند شد. یک نوع حالت چسبناکی هم به علت وجود ترشحات آن در سطح برگ‌ها ایجاد می‌شود. این شپشک آرد آلود یک حالت توده‌ای دارد. به این ترتیب در سطح ریشه‌ها و ساقه‌ها دیده می‌شود. برای درمان آن می‌توانید یک تکه پنبه را به الکل آغشته کنید و با آن حشرات را جمع‌آوری کنید. حتی می‌توانید از یک حشره کش مناسب استفاده کنید.

دلیل ایجاد مینوز برگ در گیاه چیست؟

لارو بعضی از حشرات باعث ایجاد تونل‌هایی در سطح برگ می‌شود. در نهایت خطوط کمرنگی بر سطح برگ بوجود می‌آید. مینوز برگ باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند در گیاه می‌شود. در واقع گیاه در این حالت دیگر زیبایی خاصی ندارد.

لکه برگی قارچی به چه دلیل در سطح گیاه بوجود می‌آید؟

لکه‌هایی آبدار در قسمت زیرین سطح برگ ایجاد می‌شود. این لکه‌ها خیلی فوری تبدیل به لکه‌هایی قهوه‌ای رنگ می‌شوند. نحوه‌ی درمان بدین گونه است که باید با سموم قارچ کش آنها را کنترل کنید و به این صورت اندام‌های آلوده از بین ببرید.

لکه برگی باکتریایی به چه دلیل در گیاه بوجود می‌آید؟

لکه برگی باکتریایی هم تقریبا شبیه به لکه برگی قارچی است. با این تفاوت که نقاط و لکه‌ها کوچکتر از لکه برگی قارچی هستند. نوعی لکه‌های سیاه و قهوه‌ای رنگ و بی نظم هستند. حال‌ای زرد رنگ حاشیه لبه‌ها را دربر گرفته است. لکه‌های باکتریایی با سمومی که دارای مس باشند قابل کنترل است. محیط نگهداری شمعدانی باید تهویه مناسبی داشته باشد و هم‌چنین برگ‌های گیاه نباید خیس شوند تا از شیوع این بیماری جلوگیری شود.

دلیل ایجاد سفیدک پودری در برگ شمعدانی چیست؟

لکه‌های سفید رنگی روی برگ گیاه شمعدانی ایجاد می‌شود. حالت پودری شکل دارند. برای درمان سفیدک پودری باید قسمت‌های آلوده حذف شوند و از سموم قارچ کش استفاده کرد.

بیماری قارچی زنگ زدگی به چه دلیل در گیاه بوجود می‌آید؟

بیماری قارچی زنگ زدگی به گونه‌ای است که لکه‌های زرد رنگ روی سطح برگ و لکه‌هایی قرمز رنگ بر سطح زیرین برگ‌ها بوجود می‌آید. در نتیجه باعث ریزش برگ‌ها می‌شوند. سعی کنید در زمان آبیاری برگ‌ها را خیس نکنید. محیط گل زینتی شمعدانی هم باید تهویه مناسب داشته باشد تا شدت بیماری کمتر شود. استفاده از سموم قارچ کش و حذف قسمت‌های قارچی زنگ زدگی باعث کنترل بیماری می‌شود.

علت بیماری بوتریتیس چیست؟

شمعدانی به دمای خیلی پایین و محیط‌های سرد حساس است. این بیماری با پایین آمدن دمای محیط قرارگیری این گیاه بوجود می‌آید. بر اثر این بیماری گل‌های گیاه ریزش پیدا می‌کند و غنچه ها هم کاملا خشک می‌شوند. بر روی برگ‌ها و ساقه‌های گیاه نواحی قهوه‌ای رنگ ایجاد می‌شود. برای درمان و پیشگیری از این بیماری باید محیط را گرم نگه داشت. قسمت‌های آلوده شده باید حذف شود. و در آخر از سموم قارچ کش استفاده کرد.

دلیل شل شدن شمعدانی چیست؟

اگر خاک گیاه شمعدانی بیش از حد سنگین باشد و زهکشی مناسب انجام نشود، گیاه شل می‌شود. آبیاری بیش از اندازه هم دلیل دیگر شل شدن گیاه شمعدانی است. برای درمان بهتر است آبیاری به اندازه انجام شود و زهکشی گیاه بررسی شود.

دلیل ایجاد پوسیدگی سیاه ریشه چیست؟

این بیماری به گونه‌ای است که باعث ایجاد نوعی لکه و زخم‌های سیاه رنگ در ساقه در نزدیکی سطح خاک می‌شود. این بیماری بر روی برگ‌ها هم تاثیرگذار است. باعث زرد شدن و در نهایت ریزش برگ‌ها می‌شود. ساقه گیاه هم کاملا شل می‌شود و در نتیجه گیاه حالت افتادگی پیدا می‌کند.

برای درمان و پیشگیری از این بیماری، از آبیاری بیش از حد پرهیز کنید. قسمت‌های آلوده را حذف کنید. از قلمه سالم استفاده کنید.

دلیل ایجاد بیماری ویروسی در گل‌های گیاه شمعدانی چیست؟

بیماری ویروسی باعث ایجاد لکه‌های زرد بر روی برگ‌ها می‌شود. گیاه کاملا بد ریخت می‌شود. بیماری ویروسی را در فصل زمستان بیشتر مشاهده خواهید کرد. برای درمان و کنترل بیماری از قلمه سالم استفاده کنید. قسمت‌هایی که آلوده شده را هم حذف کنید.

دلیل ایجاد بلایت باکتریایی در گیاه چیست؟

آوندهای گیاه در این بیماری مورد حمله قرار می‌گیرند. نوعی خشکیدگی V شکل در قسمت‌های حاشیه‌ای برگ بوجود می‌آید. این موضوعباعث خشکیدگی و ریزش برگ‌ها می‌شود. حتی ساقه‌ها هم دچار ترک خوردگی می‌شوند و لکه‌های سیاه بر روی آن بوجود می‌آید.

برای درمان از سموم قارچ کش استفاده کنید. باز هم قسمت‌های آلوده را حذف کنید. از آب‌پاشی روش گیاه اجتناب کنید. از قلمه سالم استفاده کنید.

دلیل ایجاد تار بر روی گیاه چیست؟

ایجاد تار دو دلیل دارد. گاهی دلیل آن کنه و گاهی عنکبوت است. اگر تار بر اثر کنه بوجود آمده باشد باید سم پاشی صورت بگیرد. اما اگر تارها به عنکبوت مرتبط باشند مشکل خاصی بوجود نمی‌آید. حتی تار عنکبوت برای گیاه مفید هم هست.

دلیل سیاه شدن سرشاخه گیاه چیست؟

سرمای زیاد و دمای خیلی پایین باعث یخ زدگی و در نهایت سیاه شدن سرشاخه‌ها می‌شود. محیط گیاه باید گرم شود. پس آن را به یک مکان گرم‌تر منتقل کنید. گل زینتی شمعدانی نیاز به یک محیط متعادل دارد.